Elk jaar weer komen er wereldwijd miljoenen kilo’s wol van geschoren schapen af. Twee jaar geleden kopten de kranten met ‘Jaarlijks gaat 1,5 miljoen kilo wol de Nederlandse verbrandingsoven in.’ Dat is natuurlijk doodzonde want het is een prachtig product. Daarom in deze blog, een ode.
De liefde voor wol zie je terug in mijn huis en de producten die ik heb. Een lampje van Europese schapenvachten, van LumaLano en een wandkleed meegenomen van onze reis in Kirgizië. De kussens van de bank zijn gevuld met de vacht van Nederlandse schapen van het Hollands Wol Collectief. We slapen op natuurlijke matrassen waar het in zit van Bedaffair. Mijn kinderen slapen onder een oude wollen deken van mijn oom en er liggen diverse plaids (o.a. meegenomen op onze eerste reis uit Pakistan en Nepal) door het huis heen.
Eigenschappen
Het is warm, zacht en van nature zelfreinigend. Het bevat lanoline. Een natuurlijk vet dat vuil-en waterafstotend is. Lanoline werkt als een natuurlijke zeep als het met vocht in aanraking komt. Daarnaast is het isolerend. De kleine vezels zijn gekruld en daar tussen blijft stilstaande lucht zitten. Een perfecte isolatie. Daarnaast kan de schapenvacht veel vocht opnemen zonder vochtig aan te voelen. Het is ook heel veerkrachtig waardoor kleding van dit materiaal zacht aanvoelt. Het is wel lastiger te wassen en het pluist makkelijk. Eigenlijk hoef je kleding van wol bijna nooit te wassen en even ophangen in de mist is de beste methode om het te verfrissen.
Mogelijkheden
Er zijn veel toepassingen met de vacht van een schaap. In de mode maar ook in het interieur en de woningbouw. Van een lekkere trui tot aan een mooi vloerkleed. Maar ook voor dekens, shawls, wandkleden en natuurlijke isolatie in biobased gebouwen kan het gebruikt worden.
Ook is het heel leuk om zelf een vacht te vilten. Ik heb laatst een workshop georganiseerd en bovenstaande foto is het resultaat daar van. Mijn oudste dochter had ook het thema wol op school. Ik mocht mee met de klas naar het museum. We begonnen met de stukken te verven met een natuurlijke verf. Ook mochten we het materiaal kaarden zoals je op de tweede foto kunt zien. En de laatste foto is in een winkel in Franeker waar we konden zien hoe het gesponnen werd.
Waarom wordt er dan toch wol verbrand?
In Nederland worden schapen niet gehouden voor hun vacht maar voor hun vlees, melk of als grazers. Toch worden ze elk jaar geschoren maar dat wordt nauwelijks gebruikt. Daardoor ontvangt de schapenboer er bijna geen geld voor. Het is niks waard en daardoor blijven boeren er vaak mee zitten. Voor corona werd het naar China getransporteerd maar die kosten zijn nu ook hoger geworden waardoor dat niet loont. Het ironische aan dit verhaal is dat wij wel wol gebruiken voor allerlei toepassingen maar daarvoor graag het materiaal uit Frankrijk, of nog erger, Nieuw-Zeeland willen gebruiken. En om het verhaal nog absurder te maken is wol in Nieuw-Zeeland ook niks waard. De boeren daar proberen een schaap te fokken dat zelf z’n vacht verliest. Zo zijn ze minder tijd en kosten kwijt aan het scheren. Absurd toch! Het is zonde dat wij deze waardevolle grondstof als afval restproduct zien, terwijl je er ontzettend veel mooie toepassingen voor hebt. Gelukkig geeft het Hollands Wol Collectief het weer waarde. Zij zorgen voor het proces van de inkoop tot en met de productie van wollen halffabricaten.
Kunst
Claudy Jongstra is kunstenares en gebruikt in haar werk vachten van een kudde Drentse heideschapen. Ze verft het met planten die in Nederland groeien. In museum Kranenburgh in Bergen is nog t/m 17 september haar prachtige werk te zien. Ze heeft een zaalvullend werk gemaakt geïnspireerd op Picasso: ‘Guernica de la Ecología’. “Met haar kunstwerk van wol maakt de kunstenaar een vuist tegen een onachtzame wereld die liefdeloos met de aarde omgaat. Een wereld die de biodiversiteit bedreigt en bijvoorbeeld de verfplanten die het natuurlijk kleuren van wol mogelijk maken, laat verdwijnen. Een aanklacht vertaald in boos-kolkende tinten zwart, wit en sepia-grijs. “
Bijzonder en overweldigend om te zien. De zaal met gekleurde stukken en de processen die daarbij horen vond ik fantastisch om te zien. Zo heerlijk die natuurlijke en prachtige materialen.
Floriade
De expositie van de Almeerse wolunie op de Floriade was mijn favoriete paviljoen. Wat prachtig al die natuurlijk verfkleuren waarmee ze verven. De warmte en geborgenheid van het materiaal kwamen goed naar voren in het paviljoen. De enthousiaste vrijwilligers deelden hun kennis en het materiaal stond centraal.
Wil je zelf een wollen kunstwerk aan de muur? Natalie Wool maakt prachtige en betaalbare wollen items. Ook kan je bij haar wolworkshops doen. Bij Natalie gaat niks verloren. De stukjes wol die ‘vies’ zijn en niet geschikt voor haar werk verwerkt ze in wolkorrels. Een prachtige meststof voor je planten. En 100% circulair en duurzaam.
Fotocredits: De foto’s bij dit artikel zijn afkomstig van, en eigendom van, Studio Duurzaam Wonen.
